Górne Łużyce to kraina geograficzno-historyczna leżąca na zachodzie woj. dolnośląskiego, po niemieckiej stronie - w landzie Saksonia oraz szczątkowo w woj. lubuskim. Górne Łużyce przez wieki były odrębnym bytem politycznym i kulturalnym, chociaż nigdy nie miały własnego, samodzielnego państwa. Mimo wszystko potrafiły zachować swoją kulturową odrębność. Ich historyczną stolicą jest Budziszyn, a większa ich część znajduje się dziś po stronie niemieckiej. Naturalnymi granicami tej krainy są rzeki Kwisa na wschodzie i Pulsnitz na zachodzie, na południu sięga granicy z Czechami a na północy wdziera się w Bory Dolnośląskie stykając się z landem Brandenburgii.
Cechą charakterystyczną Górnych Łużyc jest obecność na jej terenie licznych tzw. domów przysłupowych, czyli konstrukcji z muru pruskiego. Największe polskie miasto leżące na jej terenie - Zgorzelec jest miastem nietypowym, gdyż do 1945 r. wraz z sąsiadującym Görlitz stanowił jeden organizm miejski przedzielony Nysą Łużycką, która stanowi od tego czasu rzekę graniczną. Wskutek tego podziału większość zabudowy staromiejskiej, m.in. z rynkiem i ratuszem, została po stronie niemieckiej. W ostatnim 20-leciu dzięki olbrzymim dopływom gotówki Görlitz zyskało nowy blask i jest dziś przez wielu nazywane najpiękniejszym miastem Niemiec. W Zgorzelcu największą atrakcją jest secesyjny budynek Miejskiego Domu Kultury. Pozostałe górnołużyckie miejscowości to m.in. Lubań – miasto o dającym się wyczuć klimacie średniowiecznym, a także niemieckie Zittau, Löbau czy Budziszyn, w którym da się usłyszeć relikt języka pierwszych słowiańskich osadników – serbołużycki, właśnie tam ze statutem mniejszości narodowej mieszkają Serbołużyczanie, a znaki drogowe są w dwujęzycznych nazwach. W Budziszynie i okolicach społeczność serbołużycka liczy ok. 40 000 mieszk., lecz liczba ta systematycznie maleje.
Zwiedzając Górne Łużyce warto odwiedzić:
- Zgorzelec – budynek Miejskiego Domu Kultury, Muzeum Łużyckie, Dom Jakuba Böhme, Przedmieście Nyskie, cmentarz wojskowy;
- Görlitz – odnowiona starówka, rynek, ratusz z XIV w., kościół św. Piotra i Pawła, kopia Grobu Pańskiego, wieże miejskie, Łuk Szeptów, Apteka Ratuszowa;
- Lubań – Baszta Bracka, rynek, słup dystansowy, mury miejskie;
- Bogatynia – domy przysłupowe, punkt widokowy na odkrywkę kopalni „Turów”;
- Białogórze – kurhany starosłowiańskie z IX w.;
- Budziszyn – starówka, Muzeum Serbołużyckie, barokowy ratusz, katedra dwuwyznaniowa z XIII w., Stary Wodotrysk z XVI w., gotycki zamek Ortenburg, krzywa wieża;
- Löbau – najwyższa w Europie wieża żeliwna, słupy dystansowe;
- Marienthal – barokowe opactwo cysterek, najstarszy zakon kobiecy w Niemczech- z XIII w.;
- Zittau – zasłona wielkopostna z XV w., ratusz, starówka;
- Oybin – malowniczo położone uzdrowisko w Parku Narodowym Gór Żytawskich, ruiny zamku i klasztoru z XIV w., kolej wąskotorowa;
- Jonsdorf – uzdrowisko, Dom Motyli, kolej wąskotorowa;
- Bad Muskau – Park Mużakowski wpisany na listę UNESCO, zamek z XVI w., kolej wąskotorowa;
- Kleinwelka – Park Dinozaurów, labirynt przygód;
- Herrnhut – miejscowość założona w XVIII w. jako azyl dla uchodźców religijnych (bracia morawscy), kościół, układ urbanistyczny, Muzeum Etnograficzne;
- Rammenau – barokowy pałac z XVIII w.;
- Taubenheim – 25 zegarów słonecznych;
- Obercunnersdorf – jedna z najpiękniejszych wsi w Niemczech, ponad 250 domów przysłupowych, drewniany wiatrak;
- Kromlau – park rododendronów;
- Pulsnitz – Muzeum Piernika.
Na zachód od Górnych Łużyc w kierunku Drezna, w pobliżu granicy z Czechami znajduje się rozsławiony w Europie teren Szwajcarii Saksońskiej. Jest to kraina skał i zamków po obu stronach rzeki Łaby. Obszar gęsto zalesiony i bogaty w fantastycznie ukształtowane formy skalne. Część regionu ma status parku narodowego. Skały nie są wysokie (300 – 500 m.n.p.m.), ale ich poszarpanie i stworzenie przez wieki naturalnych samotnych ostańców tworzy unikatowy krajobraz.
Miejsca warte zobaczenia na terenie Szwajcarii Saksońskiej:
- Bastei – grupa skalna połączona zbudowanym w 1851 r. mostem, ruiny zamku Neurathen;
- Lilienstein – góra taflowa (415 m) w zakolu Łaby;
- Königstein – największa twierdza górska w Europie z XIII w.- nigdy nie zdobyta, najgłębsza studnia w Saksonii;
- Hohnstein – zamek z XII w.;
- Rathen – uzdrowisko, amfiteatr skalny;
- Bad Schandau – uzdrowisko, Centrum Parku Narodowego;
- Pirna – starówka, kośc. Mariacki, Dom Canaletta, zamek z XV w.;
- rejsy statkiem po Łabie – wybór różnych tras.
Niemiecka część Górnych Łużyc oraz Szwajcaria Saksońska leżą na terytorium landu Saksonia (Wolny Kraj Saksonia). Jest to jeden z 16 krajów związkowych w Niemczech. Cechą odróżniającą landy od polskich województw jest ich większa niezależność od władzy centralnej. Na czele landu stoi premier, każdy land ma odrębną konstytucję i jest wiele osobnych ministerstw, m.in. skarbu i sprawiedliwości. Występują różnice pomiędzy poszczególnymi landami w prawie czy wysokości podatków. Stolicą Saksonii jest Drezno i tam znajduje się siedziba premiera i rządu Saksonii. Land ten jest bogaty w liczne atrakcje turystyczne. Poniżej przedstawiona jest lista tych znajdujących się w okręgu administracyjnym Drezno:
- Drezno – miasto nazywane „Florencją północy”, barokowy pałac Zwinger z m.in. Galerią Starych Mistrzów, Zamek Rezydencyjny ze skarbcem, katedra, Frauenkirche, opera Sempera, Pałac Japoński, pomnik Złotego Jeźdźca, tarasy nad Łabą, Muzeum Kraszewskiego, Muzeum Higieny, Muzeum Volkswagena, rejsy statkiem po Łabie;
- Drezno- Loschwitz – podwieszana kolejka z 1891 r.;
- Pillnitz – barokowe założenie pałacowo – ogrodowe- letnia rezydencja Augusta II Mocnego;
- Moritzburg – zamek myśliwski na wodzie z XVI w.;
- Miśnia – Manufaktura Porcelany, stare miasto, katedra z XIII w., zamek Albrechtsburg;
- Stolpen – zamek z XII w., w którym przez 49 lat więziona była hrabina Cosel;
- Radebeul – miasto wina, winna góra, Muzeum Uprawy Winorośli, kolej wąskotorowa, Muzeum Karola May’a, Muzeum DDR;
- Großsedlitz – barokowy ogród;
- Weesenstein – zamek z XIV w.;
- Nossen – zamek gotycki;
- Zella – ruiny średniowiecznego klasztoru cystersów.
- więcej o saksońskich zamkach na stronie: www.zamki-saksonii.pl
Oprowadzanie:
Jeśli nie chcą Państwo poznawać tych miejsc indywidualnie bądź też potrzebujecie kogoś, kto Was tam poprowadzi i opowie o nich – z przyjemnością Wam w tym pomogę świadcząc usługi przewodnickie. Więcej informacji znajdą Państwo w dziale „Aktualności ”.
Życzę przyjemnego zwiedzania
Przemek Lachowicz
