Zgorzelec (31 tys. mieszk.) położony jest w południowo-zachodniej Polsce nad rzeką graniczną Nysą Łużycką w województwie dolnośląskim. Krainą historyczną, w której leży Zgorzelec są Górne Łużyce. Od południa miasto otacza zachodni skraj Sudetów - Góry i Pogórze Izerskie, a od północy Puszcza Zgorzelecka, Przez miasto przebiega 15. południk ziemski, dzięki czemu w Zgorzelcu słońce zachodzi najpóźniej w Polsce.
Położenie przy autostradzie A-4 (E-40) oraz sąsiedztwo Czech i Niemiec (do Drezna jest zaledwie 100 km) stanowi o wyjątkowości miasta i jego atrakcyjności turystycznej. Dzięki dwóm drogowym przejściom granicznym, z których jedno autostradowe Zgorzelec - Ludwigsdorf jest największym tego typu w kraju. Zgorzelec określany jest „bramą" między Europą Zachodnią, a Polską. Tutaj także znajduje się kolejowe przejście graniczne, po którym pociągi przejeżdżają po pięknym ponad półkilometrowej długości wiadukcie z 1846 roku. Poza wspomnianą trasą A-4 Zgorzelec znajduje się przy drodze nr 30 prowadzącej do Jeleniej Góry oraz przy trasie nr 352, która poprzez oddalone 12 km od miasta przejście graniczne Zawidów - Habartice (Republika Czeska) prowadzi do Liberca i dalej do Pragi.
Najbliższe międzynarodowe porty lotnicze znajdują się we Wrocławiu, Dreźnie i Pradze. W Görlitz, Żarskiej Wsi i Jeleniej Górze znajdują się lokalne lotniska dla niewielkich samolotów sportowych i pasażerskich.
Bezpośrednim partnerem Zgorzelca, położonym po zachodniej stronie Nysy Łużyckiej jest 57-tysięczne, saksońskie miasto Görlitz. Mieszkańców obu miast łączą braterskie stosunki, których ukoronowaniem jest podpisana w 1998 roku przez obie rady miejskie Proklamacja Europa-Miasta Zgorzelec/Görlitz.
